Theater – vrijdag 27 oktober 2017
Tom Lanoye – Solo Ten Oorlog
We werden afgelopen vrijdag in de hal van CC Zwaneberg opgewacht door Tom Lanoye himself. Hij had er duidelijk zin in!
Richaar Modderfokker De Derde! Edwaar The King! Hendrik de Vijfden! Het zijn stuk voor stuk onvergetelijke personages uit Ten Oorlog, de legendarische marathonvoorstelling van schrijver Tom Lanoye en regisseur Luc Perceval. Twintig jaar na de première gunt Lanoye je een blik op de creatieve motor van Ten Oorlog. En de auteur doet dat op zijn eigengereide manier: met spitante tussenteksten en sappige tirades.
Met een minimum aan enscenering brengt Lanoye zijn Solo Ten Oorlog. Een fauteuil, een rookmachine, een scherm en wat confetti – hier moet de verbeelding zijn rol spelen, geleid door de taal, die door Lanoye majestueus als protagonist naar voren wordt geschoven. Luidop laat Lanoye de zaal een vers uit Hamlet scanderen, zodat we het zouden voelen: taal is muziek, deze poëzie is jazz. De taal van Ten Oorlog vloeit, spuwt, slikt, schreeuwt. Vol vuur gidst Lanoye ons van de klassiek, jambische pentameter (‘er zijn of nie/er is geen vraag als die’) over barokke Twitter-duels avant la lettre tot het Engels-Nederlandse trashtaaltje van de mankende monsterkoning Risjaar Modderfokker den Derde. Terwijl die aan de kadavers van zijn neefjes sabbelt, spit hij onvergetelijke, vunzige verzen: ‘Hun lippen rozenbladen op een spies/Van spijs en bijbelkutbouillon compassion.’
In Solo Ten Oorlog blijkt Lanoye eens te meer de meesterverteller die zijn taal in alle registers bezingt. Een magistrale krachttoer!
Ten Oorlog werd in 2015 door academici en theaterfans verkozen tot de nummer één in ‘de canon der Nederlandstalige stukken’, voor ander klassiekers als die van Vondel, PC Hooft, Judith Herzberg en Hugo Claus.
Lanoye kon niet genoeg benadrukken wat een fantastische zaal we hebben in Heist-op-den-Berg. Hij lichtte nadien – tussen pot en pint in Het derde bedrijf – nog even een tipje van de sluier op van zijn nieuwe theaterplannen. Wij bestellen alvast kaartjes!
Wie een recensie wil lezen:
https://www.demorgen.be/podium/tom-lanoye-brengt-solo-ten-oorlog-briljant-maar-onschuldig-b1853253/
http://www.standaard.be/cnt/dmf20171026_03155721
Wie Tom Lanoye nog even aan het werk wil zien:
Reacties
Vrijdag zat de zaal slechts halfvol voor de voorstelling, maar die was absoluut de moeite waard. Nog voor de voorstelling daadwerkelijk begon, nog voor we doorhadden dat die ondertussen wel was begonnen, boeide Tom Lanoye. Hij begon met een uitleg over de jambische pentameter, maar rustig achteroverleunen zat er niet in; we moesten de muziek in taal voelen, voelen hoe dat ritme swingt. Later tijdens de voorstelling liet hij ons nog eens wat versregels zeggen, deze keer meer vulgair, en dwong ons onze gêne opzij te zetten.
Bij de eerste koning begint Lanoye in het Frans, bij de laatste spreekt hij een mengelmoes van slecht Engels en verschillende Vlaamse dialecten. Daarbij wisselt hij soms zo snel dat er geen touw meer aan vast te knopen valt en het was daarvan soms ook even moeilijk om te volgen. Bovendien spreekt de laatste koning vooral in gevloek en gescheld. Maar die mengelmoes van talen en dialecten is ook geniaal, hoe hij bv. speelt met ‘modder’ en ‘mother’.
Aan het begin van de voorstelling zei Lanoye dat hij niet kan acteren, alleen wat tekstjes voorlezen/brengen, maar hij heeft absoluut het tegendeel bewezen. Het publiek applaudisseerde tussendoor soms spontaan. Hij maakte van alles een show, met een afstandsbediening voor een rookmachine, confetti, bevel voor gepaste muziek of licht, tot zelfs dans. Zoals hij wisselde tussen personages, zou je haast vergeten dat het een monoloog was.
Kortom, de voorstelling was meer dan de moeite waard en ik zou zo teruggaan, zonder me te vervelen.